Büyük deneye geri sayım

Konu: Büyük deneye geri sayım Salı Eyl. 02, 2008 9:20 pm

10 Eylül'de "asrın deneyi" yapılacak. "Büyük Patlama"
(Big Bang) teorisini doğrulayacak deney için bilim adamları uyarıyor: "Dünyayı
yutabilecek mini kara delikler ortaya çıkabilir."
Yıllardır üzerinde
çalışıldı. 8 milyar doların üzerinde para harcandı. Yerin 150 metre altında,
bilim kurgu filmlerini bile yaya bırkacak türden bir yer kuruldu. Dünyanın
gelmiş geçmiş en büyük deneyini gerçekleştirmek için yüzlerce bilim adamı yerin
altına indi ve gece gündüz çalıştı.

Sonunda her şey tamam edildi.
Şimdi deney için geri sayım başladı. Tarih belli: 10 Eylül.

Deney,
evrenin oluşumunu tetikleyen "büyük patlama" (Big Bang) teorisini
doğrulayabilecek nitelikte. Bunun için nükleer deneylerden bile daha karmaşık
sayılan "parçacık çarpıştırma" işlemi gerçekleştirilecek. Tehlikeli bir deney
olduğu için yerin altında kurulan devasa laboratuvarda gerçekleştirilecek. Bu
yüzden deneyi gerçekleştirecek olan ekip "güvenli ortam var" diyor ve deneyin
yapılmasını savunuyor.

Kaos teorisyeni şiddetle karşı
çıkıyor

Ancak bir başka grup bilim adamı dün müthiş bir uyarıda
bulundu. Onlara göre bu deney o kadar tehlikeli ki "dünyanın sonu olabilir". Bu
amaçla daha önce de deneyin durdurulması için Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne
başvurmuşlardı. Ancak AİHM, "Büyük Hadron Çarpıştırıcı" aleyhindeki başvuruyu
reddetmişti.

Alman kaos teorisyeni Otto Rössler'in etrafında bir araya
gelen insanların, AB'nin nükleer araştırma merkezi (CERN)'in 10 Eylül'de hizmete
sokacağı laboratuvarda yapılması planlanan "parçacık çarpıştırma" deneyine mani
olabilmek için verdikleri dilekçeyi değerlendiren AİHM, başvuruyu geçen hafta
reddetti.

"Dünyayı yutabilecek mini kara delikler" ortaya
çıkabilir

Evrenin oluşumuyla ilgili "büyük patlama" teorisini
doğrulayabileceği düşünülen deneye itiraz edenler, deney sonucu "dünyayı
yutabilecek mini kara delikler" ortaya çıkması ihtimalini öne sürüyor ve
Fransa-İsviçre sınırındaki CERN laboratuvarının kapatılmasını
istiyor.

Vatandaş grubunun sözcüsü Viyanalı Markus Goritschnig, "Deney
durdurulsaydı, şimdiye kadar hiç atılmamış bir adım atılmış olacaktı" dedi ve
mahkemenin, yine de dava dilekçesini esastan görüşmesini beklediklerini
belirtti.

Maddenin ilk kez kütle kazandığı ana gitmeyi planlıyorlar

İşte yeraltındaki dev tüneldeki "deney makinesi"

"Mini
kara deliklerin, bilinen en tehlikeli nesneler olabileceğini" söyleyen
Goritschnig, deneye katılan 26 fizikçinin "ateşle oynadığını" iddia
etti.
Bilimadamları, CERN deneyiyle fiziğin başlangıcına, maddenin ilk kez
kütle kazandığı ana gitmeyi ve maddenin neden ve nasıl kütle sahibi olduğu
sorusunu cevaplandırmayı tasarlıyor.

Parçacık
hızlandırıcıyı harekete geçirmek zor

İsviçre-Fransa sınırında, 27
kilometrelik bir tünel içerisinde bulunan parçacık hızlandırıcıyı harekete
geçirmek o kadar kolay değil; önce makinenin 8 ana parçası -271 dereceye kadar
soğutulacak. Ardından, 1600 adet süper-iletken mıknatıs düzgün olarak
çalıştırılacak. Deney sırasında bütün parçaların senkronize şekilde çalışması
şart. En ufak uyumsuzluk risk sayılıyor.

Saniyede 800 milyon parçacık
çarpışması olması beklenen "asrın deneyi", yerin 150 metre altında yapılacak.
Deneye Türkiye'den de bilimadamları katılıyor.